Sizlere Japon psikolog Isamu Saito ve yazar Tadahiko Nagao tarafından geliştirilen oyunlardan bahsetmek istiyorum. Oyunların ve aynı zamanda bu oyunların yer aldığı kitabın ismi ‘’kokoloji’’. Japonya’da dört milyon satan ve Türkiye’de Okuyan Us Yayınları tarafından yayımlanan üç ayrı kokoloji kitabında toplam yüz elli oyun yer alıyor.
Kokoloji; Japonca akıl, ruh ve duygular anlamına gelen ‘’kokoro’’ kelimesinden türetilmiş. Oyunlar; psikoloji bilimi temel alınarak, herkesin anlayabileceği şekilde hazırlanmış. Psikanalitik temelli bu oyunlar; bilinçdışı algılarımızı keşfetmemize, ilişkilerimizi derinleştirmemize ve iletişim becerilerimizi geliştirmemize olanak sağlıyor. Aslına bakılırsa kokoloji bir tür Rorschach testi ancak burada mürekkep yerine sözcükler kullanılıyor.
Kokoloji her ne kadar alanında uzman kişilerce hazırlanmış olsa da bilimsel geçerliliği bulunmuyor. Bu nedenle testler her zaman doğru sonuç vermeyebiliyor. Ben bu üç kitap içerisinde yer alan testleri kendime ve çevremdeki insanlara uyguladım. Çoğunlukla yorumlamaların doğruluğuna dair geri dönütler aldım. Yorumların doğruluğunun bireyin yaşına, cinsiyetine, eğitim seviyesine, sosyoekonomik düzeyine, yaşam algısına, değer ve inançlarına göre değiştiğini gözlemledim. Bilimsel kanıtlara ihtiyacım yok, yalnızca biraz eğlenmek istiyorum diyorsanız bu kitapları almanızı öneririm.
Şimdi hazırsanız kitapta yer alan oyunlardan birini sizlerle oynayalım. Kâğıt ve kalemlerinizi hazırlayın. Soruları okuduğunuzda çok derin düşünmeden, zihninizde canlanan ilk görüntü ve duyguyu cevap olarak alın. Sonrasında hep beraber yorumlayalım.
1) Hiç sonu yokmuş gibi görünen ıssız ve geniş bir çölde olduğunuzu hayal edin. Etrafta hiçbir şey yok, derken bir küp görüyorsunuz. Bu küpün büyüklüğü nasıl? Küpün materyali ne?
2) Çölde biraz daha yürüdükten sonra bir bahçe ile karşılaşıyorsunuz. Bahçede çiçekler var. Zihninizde canlanan çiçekler çok mu, az mı? Bütün çiçeklerin türü aynı mı, yoksa farklı mı?
3) Daha sonra bir merdiven görüyorsunuz. Büyük bir merdiven mi hayal ettiniz, yoksa birkaç basamaklı mı? Merdiveniniz aşağı mı gidiyor, yoksa yukarı mı?
4) Sonunda bir vahaya ulaştınız. Vahanın kenarında bir at duruyor. Zihninizde canlanan atın rengi ne? At bağlı mı duruyor, yoksa özgür mü?
5) Aniden şiddetli bir kum fırtınası çıktı. Bu fırtına karşınıza çıkan cisimlerden (küp, çiçekler, merdiven, at) birine ya da birden fazlasına zarar verdi mi?
Cevaplarınızı yazdıysanız yorumlama kısmına geçelim.
1) Gördüğünüz küpün büyüklüğü egonuzun büyüklüğünü sembolize ediyor. Eğer oldukça büyük bir küp gördüyseniz egoist bir birey olmanız muhtemel. Küpünüz çok küçük ise bu da bir özgüven eksikliğini işaret edebilir. Küpün materyali ise egonuzun sağlamlığını sembolize ediyor. Eğer küp cam vb. kırılgan bir materyalden yapılmış ise kolayca sarsılabilen, hassas bir egoya sahipsiniz. Küp demir vb. sağlam bir materyalden yapılmış ise egonuzu sarsmak oldukça zor.
2) Bahçedeki çiçekler arkadaşlarınızı temsil ediyor. Çok fazla çiçek gördüyseniz çevresi oldukça geniş, sosyal bir insansınız. Yalnızca birkaç sıra çiçek gördüyseniz çevremde az ama gerçek dostlar olsun diyenlerdensiniz. Çiçeklerin farklı türde olması, arkadaşlarınızın birbirinden farklı karakteristik özelliklere sahip olmasını tercih ettiğinizi ve her bir arkadaşınızdan farklı beklentilerinizin olduğunu gösteriyor. Çiçekler aynı türde ise bütün arkadaşlarınızdan beklentileriniz benzer ya da aynı.
3) Merdiven hayallerinizi temsil ediyor. Büyük merdiven büyük ve ulaşılması güç hayalleri, küçük merdiven ise daha makul hayalleri sembolize ediyor. Merdiven aşağı iniyorsa manevi, yukarı çıkıyorsa maddi hayalleri olan bir insansınız.
4) Gördüğünüz at romantik ilişkileri temsil ediyor. At açık renkli ise ilişkide romantizme, koyu renkli ise erotizme daha çok önem veriyorsunuz. At bağlı ise ilişkilerinizde kontrol etme ihtiyacı hissediyorsunuz.
5) Kum fırtınası ise hayatınızın kötü bir dönemini sembolize ediyor. Son yorumu size bırakıyorum. Daha önce kötü bir döneminiz oldu mu? Eğer olduysa bu dönemde egonuz, arkadaşlıklarınız, hayalleriniz veya romantik ilişkiniz zarar gördü mü?
Bu oyun kendinizi ve çevrenizi keşfetmek adına bir başlangıç noktası. Verdiğiniz cevaplar karşısında aldığınız yorumlar, size kesin bir doğru veremese de yön verebilir. Eğer diğer oyunları de merak ediyorsanız; Ayşe Arman’ın 2005 yılında yayımlanan, ‘’Benimle kokoloji oynar mısınız?’’ adlı yazısını www.hurriyet.com.tr adresinden okuyabilirsiniz.
– Müren Neveser TOPAL